هدف این مطالعه بیان روایت تجربه زیسته سفر پیاده زائرانی است که زیارت را به صورت پیاده روی به مشهد مقدس انتخاب نموده اند. با استفاده از روش کیفی و مصاحبه نیمه ساختاریافته با 17 زائر حرم مطهر امام رضا(ع) که تجربه پیاده روی داشتند و استفاده از تحلیل پدیدارشناسی و بهره مندی از شیوه تحلیل موستاکاس، 4 مضمون اصلی پیرامون سفر زائران پیاده پدیدار شده است که شامل شکل گیری سفر پیاده، معناگرایی، بدن پیاده رو و نیت مندی سفر است که می توانند درک زائران پیاده از پدیده سفر پیاده به مشهد را به تصویر درآورند. نتایج مطالعه بیانگر آن است که سفر به صورت پیاده روی بر اساس وجوه مادی و معنوی آن شکل می گیرد. در این سفر، زائران به منظور بهره مندی از ثواب معنوی و مقدس بودن سفر پیاده، رهسپار این سفر طولانی و مشقت بار شده اند که وجه معناگرایی زائران در سفر پیاده را نشان می دهد. همچنین، زائران نیت ها و انگیزه های متفاوت مادی، معنوی و اجتماعی اقتصادی برای زیارت به صورت پیاده روی داشتند. علاوه بر این، مقدس و معنوی بودن در همه تجارب زیارتی زائران پیاده وجود داشت که این اشتراک، نشان دهنده پدیدار اجتماعی زیارت به صورت پیاده است. در مقابل، وجه تفریدی زیارت مربوط به جنبه های مادی از جمله شفا یافتن بیمار، لذت سفر پیاده، رسیدن به شغل و مسکن، پیاده روی بدون کفش و. . . است.

در مطالعات گردشگری، انگیزه عاملی بسیارمهم در رفتار گردشگران برای انتخاب مقصد درنظر گرفته می شود. در این مطالعه شناسایی انگیزه ها و اهداف گردشگران، در سفر زیارتی پیاده روی اربعین به کربلا، هدف عمده بوده است. تحت تأثیر انگیزه ها، گردشگران انتظارات متفاوتی از محصولات سفر دارند که، در این سفر خاص، انگیزه های معنوی و کشش دورنی در انتخاب مقصد بسیار تأثیرگذار بوده است. به منظور مطالعة کیفی، برای طبقه بندی انگیزه ها و اهداف زائران بر این سفر، روش مطالعة موردی تک ابزاری استفاده گردیده است. به منظور جمع آوری داده ها، تکنیک مصاحبة نیمه ساختاریافته با بیست نفر از افرادی که، در سال های 95 92، تجربة پیاده روی اربعین را از مسیر نجف تا کربلا داشته اند انجام گرفته است. تحلیل داده ها بر اساس مضمون های به دست آمده از ترکیب میان موردی بوده است. احساسات دورنی و اعتقادات مذهبی دو عامل عمدة تصمیم به سفر بوده که هر یک، از ترکیب مضمون های چندی، به دست آمده است. بر اساس داده های به دست آمده، معنویات و رهایی از تعلقات مهم ترین انگیزة زائران بوده است. کشش معنویِ عشق به امام حسین که در شیعیان وجود دارد تمام مشکلات سفر را قابل تحمل ساخته و هرساله جمعیت زائران روبه افزایش است.

پیاده روی از جمله شیوه های فعال حمل و نقل شهری است که در دهه های اخیر به دلیل افزایش استفاده از وسایل نقلیه موتوری و مالکیت خودروی شخصی در کشورهای درحال توسعه، سهم کمی از شیوه های انتخابی سفر را به خود اختصاص داده است. شکاف های موجود در ادبیات همچون عدم توجه کافی به شیوه های سفر فعال در کشورهای درحال توسعه، تمرکز بر رفتار سفر گروه خاصی از افراد (همچون دانش آموزان، سالمندان و غیره) و همچنین توجه کم به ناهمگونی موجود در رفتار سفر پیاده افراد با توجه به مسافت سفر و سن، نویسندگان را بر آن داشت تا به منظور شناسایی عوامل محیط مصنوع و فردی موثر بر انتخاب شیوه پیاده روی و همچنین بررسی ناهمگونی افراد به مسافت پیاده روی در سفرهای اختیاری، از داده ها و اطلاعات ماتریس مبدا-مقصد سفر ساکنین شهر قزوین به خصوص داده های 4463 مشاهده مبدا-مقصد سفرهای پیاده اختیاری استفاده کنند. نتایج پرداخت مدل لوجیت دوتایی حاکی از ترجیحات متفاوت افراد با سن های متفاوت نسبت به مسافت سفر در سفرهای اختیاری است. همچنین زنان تمایل بیشتری در انتخاب پیاده روی در سفر اختیاری دارند. افزایش بعد خانوار باعث افزایش و داشتن گواهینامه رانندگی موجب کاهش مطلوبیت انتخاب شیوه پیاده روی در سفرهای افراد می شود. همچنین از نتایج جالب این پژوهش می توان به تمایل بیشتر افراد برای انتخاب شیوه پیاده روی با افزایش سن آن ها اشاره کرد. همچنین واکاوی ناهمگونی افراد از منظر سن در مسافت های گوناگون سفر بیانگر آن است افراد بین 24-15 سال در سفرهای اختیاری با مسافت 75/0-5/0 مایل، تمایل کمتری نسبت به دیگر گروه های سنی برای انجام سفر پیاده خواهند داشت. همچنین در انتخاب شیوه پیاده روی برای سفرهای با مسافت 1-75/0 مایل، افراد مسن نسبت به دیگر گروه های سنی تمایل بیشتری دارند. نتایج این پژوهش می تواند مورداستفاده تصمیم گیران حمل و نقل و مدیریت شهری به منظور شناسایی عوامل موثر بر انتخاب شیوه پیاده روی به منظور محقق کردن هرچه بیشتر شاخص های حمل و نقل پایدار و شهر انسان محور باشد.

انتخاب پیاده روی به عنوان یک گونه قابل توجه، مستلزم وجود زیرساخت های مناسب شهری است. طراحی مناسب و کارآمد پیاده راه ها مستلزم درک صحیح از رفتار حرکتی پیاده ها در بافت شهری مورد نظر است. پژوهش های انجام شده در چند دهه اخیر، بیانگر تفاوت رفتار پیاده ها در موقعیت های مختلف بوده است. از این رو امکان تعمیم نتایج پژوهشگران در محیط های مختلف وجود نداشته و این امر ارزش ساخت مدل های بومی را مشخص می سازد. هدف این مقاله آن است که اثر کاربری مجاور پیاده رو بر ویژگی های جریان پیاده را ارزیابی کند و نیز مقادیر صحیح ظرفیت عبوردهی معابر پیاده را برای شرایط یک شهر ایرانی محاسبه نماید. در این مقاله نشان داده شده است که ویژگی های کلان جریان پیاده ها (نرخ تردد، سرعت متوسط و چگالی) علاوه بر مشخصات فردی، به کاربری مجاور معبر پیاده و هدف سفر آنها نیز بستگی دارد. کاربری زمین در محدوده معبر به عنوان تعیین کننده هدف سفر بیشتر افراد ترددکننده در نظر گرفته شد. داده های مورد نیاز شامل مقادیر سرعت متوسط مکانی، نرخ تردد و چگالی بود. این داده ها با نصب دوربین در ارتفاع مناسب و تهیه فیلم از معابر موجود در سه کاربری آیینی، تفریحی و آموزشی در شهر اصفهان استخراج شد. سپس توابع اساسی (تردد بر حسب چگالی و سرعت بر حسب چگالی) برای سه کاربری ساخته و پرداخته شد. توابع برازش داده شده از دقت مناسبی برخوردار هستند، به گونه ای که ضرایب تشخیص برای سه کاربری مذکور بترتیب 0.78، 0.67 و 0.8 به دست آمده است و تمامی پارامترها معنی دار بوده است. بررسی نتایج نشان داد که ضرایب توابع، و نیز ظرفیت و چگالی بحرانی در معابر با کاربری های مختلف یکسان نیست. بیشترین و کمترین ظرفیت عبوردهی بترتیب مربوط به کاربری های آموزشی و تفریحی بوده است. ازمیان توابع مختلف، مدل گرینبرگ رابطه سرعت- چگالی کاربری آیینی و تفریحی را بهتر توصیف کرده است. تعامل و رفتار عابران در کاربری های آموزشی به نحو محسوسی متفاوت از سایر کاربری های مورد بررسی بوده است. مقادیر مشاهده شده ظرفیت در کاربری های آیینی و تفریحی کمتر از مقادیر ارائه شده توسط آئین نامه ظرفیت راه ها (HCM) بود.

سابقه و هدف: سنت پیاده­روی اربعین در طول تاریخ حیات تشیع به عنوان یک رویداد مذهبی سالیانه بروز و ظهور داشته است. صرف نظر از زیبایی­های معنوی پیاده­روی اربعین و تصاویر و قاب­های ماندگار آن که برای همه الهام بخش است، مسئلة سلامت جسم و روان مردم که عاشقانه پا در این مسیر می­گذارند نیز مهم و ضروری می­نماید. هدف پژوهش حاضر فهم تجربة زیستة زائران از عوامل بهداشتی مؤثر در پیاده­روی اربعین می باشد. روش کار: این پژوهش از پارادایم کیفی و روش پدیدار­شناسی تفسیری استفاده شده است. جامعه آماری را گروهی از زائرین راهپیمایی اربعین تشکیل دادند که به صورت نمونه­گیری در دسترس، تعداد 39 نفر از زائرین به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختاریافته بوده است. به منظور تحلیل داده­ها از تحلیل محتوای استقرایی مبتنی بر کدگذاری باز استفاده شد. یافته ها: نتایج حاکی از آن است که از نظر زائران عوامل بهداشتی موثر در پیاده­­روی اربعینِ باعث می­شود از رضایت آنها در طول این مسیر کاسته شود. . این نارضایتی ها شامل کمبود نوشیدنی (آب آشامیدنی و یخ)؛ کمبود اقلام درمانی و بهداشتی (دارو و تختِ معاینه)؛ کمبود آموزش به زائران پیش از سفر از طریق رسانه (آموزش قبل از سفر)؛ ضعف در بهداشت و نظافت (حمام، سرویس بهداشتی و پایین بودن بهداشت)؛ کمبود امکانات نو (مشکلات اخذ پاسپورت، کمبود امکانات جانبی وکمبود محل اسکان)؛ مشکلات موکب­ها (مدیریت موکب­ها، دریافت مجوز پزشکی برای آشپزها)، کمبود تبلیغات فرهنگی؛ آشفتگی و شلوغی مرزها؛ مدیریت ضعیف دولت؛ بالا بودن هزینه کرایه­ها؛ نبود اطلاع­رسانی و راهنمای زائرین می­باشد. در نهایت از بین این موانع جدی ترینِ آن ها از نظر زائرین به ترتیب کمبود نوشیدنی، بالا بودن هزینه حمل و نقل و ضعف در بهداشت و نظافت بوده است. نتیجه گیری: براساس یافته­های پژوهش می­توان گفت که ارائة انواع خدمات بهداشتی و درمانی به زوّار می­تواند به ارتقای سطح سلامت آنان کمک نماید.

تشدید مشکلات ترافیکی از قبیل ازدحام، آلودگی و کمبود منابع توسعه زیرساخت های حمل ونقلی بخصوص در کشورهای درحال توسعه از یک سو و کاهش شاخص های فعالیت بدنی از سوی دیگر سبب شده پیاده روی به عنوان یک شیوه حمل ونقل غیرموتوری و پاک موردتوجه تصمیم گیران قرار گیرد. این پژوهش به بررسی عوامل تاثیرگذار بر میزان پیاده روی و انتخاب شیوه ی پیاده روی در تمامی سفرهای روزانه پرداخته است. بدین منظور از مدل های لوجیت و مدت زمان برای مدل سازی استفاده شده است. در این مطالعه از داده های بهنگام سازی طرح جامع حمل ونقل شهر مشهد استفاده شده است. نتایج مدل ها نشان می دهد عوامل مختلفی مانند بعد خانوار، سن کم و تراکم مسکونی رابطه مستقیمی با مدت زمان پیاده روی و انتخاب شیوه ی پیاده روی در تمامی سفرهای روزانه دارد. همچنین یافته ها حاکی از این است که مردها (در مقایسه با زن ها) و افراد با سطح تحصیلات بالاتر مدت زمان بیش تری را صرف پیاده روی روزانه می کنند. نتایج بررسی رفتار گروه های مختلف شغلی نشان می دهد که به طور کلی دانش آموزان بیش از سایر گروه های شغلی پیاده روی می کنند. فراهم کردن بسترهای لازم و ارائه سیاست های تشویقی در جهت افزایش میزان پیاده روی در نهادهای دولتی و شرکت های خصوصی می تواند موجب ارتقای سطح پیاده روی در سطح جامعه و به خصوص کارمندان شود.

از دیرباز و هم زمان با رشد گردشگری در دهه های اخیر، زیارت و سفرهای زیارتی داخلی و خارجی در ایران یکی از فعالیت های مذهبی بوده و استقبال زیادی از آن شده است. زیارت پیادة اربعین یکی از اشکال نوظهور سفر زیارتی است که پیش از این ایرانیان توجه زیادی به آن نداشته اند؛ به همین دلیل پژوهش های تجربی، به ویژه از منظر جامعه شناختی در این زمینه انجام نشده یا هنوز منتشر نشده است. مقالة حاضر با اتکا به رویکرد کیفی و با تحلیل مصاحبه هایی که با 36 زائر پیادة زن و مرد ایرانی در مسیر نجف به کربلا انجام شده، درصدد واکاوی ادراک و تفسیر این زائران از تجربة زیستة خود از این سفر است. پس از تحلیل داده های کیفی، سه مضمون اصلی شناسایی شد: تجربة تعلیق امر مادی؛ رنج مقدس؛ به مثابة مولد معنا؛ برانگیزانندگی عاطفی مناسک جمعی زیارت. این مقولات اصلی شامل شش مقولة فرعی بودند، از جمله: تعلیق عقلانیت ابزاری، به تعلیق درآمدن نظم سلسله مراتبی قشربندی اجتماعی، ادراک امر قدسی و غیبی، چشمداشت پاداش، احساس تعلق هویتی به اجتماع مذهبی با بازسازی تجربة تاریخی رنج آلود و اعلان عملی باور به عقیدة مذهبی با بازسازی تجربة تاریخی رنج آلود. مقولة فرعی «تعلیق عقلانیت ابزاری» نیز خود شامل دو جزء بود: اختیار وانهاده و بازتفسیر امنیت. در انتها دربارة این یافته ها بحث، و دلالت های عملی مرتبط ارائه می شود.

رشد چشمگیر سفر شیفتگان امام هشتم (ع) به مشهد مقدس، به خصوص از دهه 80 روندی فزاینده داشته است، به گونه ای که هیچ یک از مسائل و مشکلات اقتصادی که جامعه با آن دست و پنجه نرم می کند، نتوانسته است جلو این رشد چشمگیر دل باختن در راه زیارت را بگیرد یا حتی ثابت نگاه دارد. هرساله شاهد هستیم که بر تعداد زائران بارگاه رضوی در سفر به مشهد به شیوه های گوناگون به خصوص در ایام مذهبی (اعیاد و سوگواری ها) افزوده می شود. یکی از جلوه های زیبای سفر به قصد زیارت با خلوص نیت را می توان در سفر زائران پیاده از سراسر کشور در دهه پایانی ماه صفر بازیافت که عاشقان زیارت حضرت ثامن الحجج (ع) با پای پیاده در راه زیارت گام می نهند و با تاب آوردن سختی های مسیر تا سرمنزل مقصود، ارادت خود را به امام رضا (ع) به نمایش می گذارند و شکرگزار آن هستند که توفیق زیارت را نصیب شان کرده است، چراکه بدون طلبیدن معشوق، عاشق را پای سفر نیست. اگرچه به یقین نمی توان نخستین زائر پیاده حرم رضوی را مشخص نمود اما متون تاریخی، شاه عباس صفوی را نخستین زائر بارگاه منور امام رضا (ع) در چهار قرن پیش معرفی می کنند. در این مقاله برای نخستین بار با بررسی مطبوعات 160 سال اخیر ایران، نخستین تصاویر و اخبار محدود تشرف زائران پیاده به حرم مطهر امام رضا (ع) ارائه شده است.

آیین پیاده روی اربعین پدیده مذهبی مهمی در جامعه شیعی است که در سال های اخیر با افزایش خیره کننده زایران نگاه جهانیان را به خود معطوف ساخته است. حضور میلیونی زایران ایرانی در این آیین از رویدادهایی کم سابقه ای است که بزرگ ترین مسافرت جمعی ایرانیان به خارج از کشور را رقم زده است. زایران ایرانی شرکت کننده در این آیین با دلایل و انگیزه هایی مختلف قدم در سفری مشقت بار می گذارند و بیش از 80 کیلومتر را با پای پیاده طی می کنند. این مقاله با روشی کیفی و از سنخ مردم نگاری به مطالعه انگیزه های زایران ایرانی شرکت کننده در آیین پیاده روی زیارت اربعین می پردازد. در این زمینه با انجام مصاحبه های نیمه ساختاریافته با زایران شرکت کننده و همچنین مشاهده مشارکتی در این آیین به سراغ جهان های ذهنی و حالات روحی آنان می رود. یافته های حاصل از این تحقیق نشان می دهد که زایران ایرانی با سه احساس «نیاز»، «تکلیف» و «شور» در دو نوع انگیزه در سطح فردی و اجتماعی به این آیین روی می آورند. انگیزه های فردی عموما انگیزه هایی از سر نیازند و انگیزه های اجتماعی، غالبا انگیزه هایی تکلیفی اند. احساس شور فصل مشترک همه زایران است. این انگیزه ها و احساسات در سه سطح جماعت واره خودانگیخته، هنجاری و ایدیولوژیک آیین شکل می گیرند و زمینه ترغیب زایران برای حضور در پیاده روی اربعین را فراهم می کنند.

در این تحقیق به سنجش میزان پیاده روی و زمان مناسب پیاده روی برای دسترسی به اهداف و نیازمندی­, های روزانه افراد بر اساس معیارهای منطقه و محله شهر­, ها نظیر ویژگی­, های فردی، اجتماعی، اقتصادی و نیز کالبدی و کاربری­, ها پرداخته شد که نتایج آن می تواند چالشها و کمبود­, ها را بر اساس شاخص­, های تاثیر گذار در نقاط مختلف مورد ارزیابی قرار دهد و در نهایت تدابیر و پیشنهاداتی اتخاذ گردد تا افراد بتوانند با پیاده روی در زمانی مناسب، اهداف و نیازمندی­, های روزانه خود را رفع نمایند. روش تحلیل این تحقیق با استفاده از مدل­, سازی آماری رگراسیون می­, باشد. به منظور دسترسی به این هدف در این تحقیق ابتدا به معرفی شهر گرگان پرداخته شد و سپس نقشه کاربری­, ها و نمودار توزیع کاربری­, ها به تفکیک محلات آورده شد و در ادامه به دموگرافی پاسخ دهندگان به پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت به 4 تیپ مدل سازی جهت اندازه گیری زمان پیاده روی با اهداف مختلف 1-کاری، 2-آموزشی، 3-خرید و4-تفریحی پرداخته شد، با بررسی نتایج مدل­, های زمان پیاده روی در سطح نواحی شهر گرگان با درنظرگیری ضرایب آزمون t و عدد دوربین واتسون که برای تمامی مدل­, ها بین 1. 5 تا 2. 5 بوده و اندازه آن قابل قبول است، متغیرهای مستقل سطح و تراکم کاربری­, های اداری، سن و مالکیت خودرو (برای اندازه­, گیری زمان پیاده­, روی سفرهای کاری)، متغیرهای مستقل سطح کاربری­, های آموزشی، درآمد و سن (برای اندازه­, گیری زمان پیاده­, روی سفرهای آموزشی) متغیرهای مستقل سطح و تراکم کاربری­, های خدماتی، سن، و مالکیت خودرو (برای اندازه­, گیری زمان پیاده روی سفرهای خرید)، سطح کاربری­, های فضای سبز و پارک­, ها و متغیرهای مختلف سطح کاربری­, های ورزشی، و مالکیت خودرو و سن (برای اندازه­, گیری زمان پیاده روی سفرهای تفریحی) تاثیرگذارند و معنادار هستند. در نهایت